علیرضا لبش/ نمایشگاه کارنامه نشر مراکز استان ها یکی از مهم ترین بخش های� سومین جشنواره تولیدات مراکز استانی محسوب می شود.
در این نمایشگاه کتاب هایی که در سه ساله اخیر توسط مراکز استان های حوزه هنری به چاپ رسیده ، به نمایش گذاشته شده اند.
با نگاهی اجمالی به کتاب ها می توان دریافت که در حوزه شعر و داستان کارهای زیادی انجام شده و کارهایی مغفول مانده که باید به آن توجه ویژه داشت.
در بخش نشر برخی استان های کشور از نظر کمی، بیلان قابل ملاحظه ای ارائه داده اند و کتاب های زیادی به چاپ رسانده اند، اما حاصل کار بعضی استان ها معدود و انگشت شمار است.
بیشتر آثار ارائه شده در نمایشگاه به مجموعه آثار� نویسندگان و شاعران استان ها� تعلق دارد. گویا استان ها در تلاشند که مجموعه هایی از آثار هنرآموزان و هنرمندان جوان خود را در جهت معرفی شان به جامعه هنری به بازار کتاب عرضه کنند ، که این اتفاق حسن ها و عیب هایی دارد. از جمله حسن ها می توان به برآوردن هدف حوزه هنری در جهت شناسایی و پرورش استعدادهای استانی اشاره کرد و از عیب های آن می توان ارائه کار ضعیف و کارگاهی در برخی موارد که ظن کتاب سازی را به ذهن متبادر می کند را برشمرد.
برخی استان ها در بخش داستان فعال تر عمل کرده اند و کتاب های بیشتری در این حوزه ارائه داده اند و بعضی در حوزه شعر فعال تر بوده اند.
در حوزه شعر نیز فعالیت استان ها در بخش شعر نو و شعر کلاسیک از نوسان خاصی برخوردار است که می توان ریشه آن را در سنت شعری استان ها جستجو کرد.
در حوزه پژوهش و نقد ادبی نیز از نظر کیفی کتاب های قابل توجهی به چاپ رسیده اند که البته تعداد آن ها هنوز اندک است و انتظار می رود که درسال های بعد به این حوزه بیشتر و پیشتر توجه شود.
ضعف عمده استان ها را می توان در حوزه رمان و طنز جست که با نگاهی به تمامی کتاب های ارائه شده تنها یک رمان و یک اثر طنز یافت می شود که هردو متعلق به حوزه هنری استان خراسان رضوی است.
در بخش طنز تنها کتاب موجود مجموعه شعر طنز «قاسم رفیعا» شاعر و طنزپرداز نام آشنای خراسانی با نام «اوسنه» است که یک بیت از آن در این سال ها همه گیر شده است:
مو ره می بینی که شر و با صفایم
بچه محله ی امام رضایم
در بخش رمان نیز تنها رمان موجود در نمایشگاه رمان چند جلدی «جاده جنگ» نوشته «منصور انوری» است که در سال گذشته موفق به دریافت جوایز معتبر متعددی شد. داستان رمان «جاده جنگ» از روز سوم شهریور 1320 و ماجرای هجوم روس‌ها به کشور از شمال شرقی خراسان به ایران و اشغال کشور توسط متفقین آغاز می‌شود و با پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به اتمام می‌‌رسد.
این رمان واقعه 15 خرداد 1342 و فعالیت‌ مبارزاتی گروه‌های اسلامی، تظاهرات مردمی، پیروزی انقلاب اسلامی، خرابکاری‌ گروهکهای ضد انقلاب در کردستان و جنگ 8 ساله عراق علیه ایران را به تصویر می‌کشد.
این رمان تاکنون جوایز ارزشمندی همچون جایزه جلال آل‌احمد، جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی، چهاردهمین دوره جایزه فصل و هشتمین دوره جایزه قلم زرین را دریافت کرده است.
اما با این حال جای خالی رمان در تولیدات مراکز استان ها به شدت احساس می شود.
در حوزه ادبیات کودک و نوجوان نیز هنوز استان ها با کمبود اثر مواجه هستند و تعداد اندک کتاب های این حوزه به هیچ وجه نمی تواند مورد قبول قرار گیرد.
اما به صورت آماری می توان مراکز استانی را نیز تحلیل و بررسی کرد.
استان خراسان رضوی با یک رمان چند جلدی و یک مجموعه شعر طنز متفاوت ترین کتاب ها را در میان استان های کشور به نمایشگاه ارائه داده است که این مجموعه را یک کتاب پژوهشی، کتابی به نام زنگ تفریح که شامل خاطرات معلمان از کلاس های درس می شود، شش مجموعه شعر و دو مجموعه داستان تکمیل می کند .
استان کردستان با سه مجموعه داستان جمعی و یک مجموعه شعر جمعی در نمایشگاه حضور دارد. استان کرمانشاه با دو مجموعه شعر حضور نه چندان چشمگیری در نمایشگاه تازه های نشر دارد. استان لرستان اما با تعداد بیشتری آثار در حوزه های شعر، داستان، پژوهش و شعر بومی شامل پنج مجموعه شعر، سه مجموعه داستان، دو اثر پژوهشی و یک منظومه بومی حضور قابل توجهی در نمایشگاه دارد.
استان سیستان و بلوچستان با دو مجموعه داستان و دومجموعه شعر در نمایشگاه کتاب حاضر شده است.
حضور مرکز یزد نیز با دو داستان و دو مجموعه شعر سپید در نمایشگاه تعجب برانگیز است چرا که سنت شعری در این استان بیشتر به شعر کلاسیک تمایل دارد اما چاپ دو کتاب در حوزه شعر سپید قابل تامل است.
استان کرمان یک مجموعه داستان به چاپ رسانده که با وجود سنت شعر و داستان و حضور چهره های برتر این استان در سطح کشور قابل بررسی است.� � �
استان چهارمحال بختیاری به یک مجموعه شعر دو زبانه ترکی_ فارسی قناعت کرده است.
� آذربایجان غربی با یک مجموعه داستان و یک مجموعه شعر که هر دو به صورت مجموعه آثار هنرمندان استان می باشد، به نمایشگاه پای گذاشته است.
استان سمنان با سه مجموعه داستان، دو مجموعه شعر و یک اثر پژوهشی در نمایشگاه حضور دارد.
استان هرمزگان� با چهار مجموعه داستان، شش مجموعه شعر و دو مجموعه کودک حضور چشم گیری در نمایشگاه دارد، همچنین چاپ دو کتاب در حوزه ادبیات کودک در این استان قابل توجه است.
کهکیلویه و بویراحمد با سه مجموعه شعر، یک مجموعه شعر محلی و یک کتاب خاطره نگاری از دفاع مقدس در نمایشگاه حاضر است.
استان مرکزی سه مجموعه شعر در نمایشگاه ارائه داده است.
استان ایلام اما در نمایشگاه فراتر از انتظار ظاهر شده است و با هفده مجموعه شعر، هفت اثر پژوهشی، یک اثر داستانی و دو کتاب شعر محلی حضور پر فروغی در نمایشگاه نشر دارد.
خراسان جنوبی با پنج مجموعه شعر و یک اثر در حوزه کودک می توانست به حوزه داستان گوشه چشمی نشان دهد.
استان قزوین با دو مجموعه شعر، یک مجموعه داستان و دو مجموعه شعر کودک و نوجوان کارنامه قابل قبولی در حوزه کتاب کودک برای خود دست و پا کرده است.
بوشهرسه مجموعه شعر، یک مجموعه شعر محلی و یک پژوهش در شعر محلی فراهم دیده است.
استان اردبیل با یک اثر در حوزه شعر سپید حضور کم رمقی در نمایشگاه دارد.
استان گلستان با دو مجموعه شعر و دو مجموعه داستان در بین همتایان خود حاضر است.
خوزستان و استان قم هر کدام با سه مجموعه شعر از حوزه داستان غافل شده اند.
استان البرز با چهار مجموعه شعر و سه مجموعه داستان در نمایشگاه حاضر شده است.
مازندران با یک گزیده شعر، یک گزیده داستان و یک اثر پژوهشی کارنامه کم رمقی دارد.
استان فارس با هفت مجموعه شعر ، یک مجموعه داستان و یک اثر پژوهشی کارنامه نسبتا قابل قبولی ارائه داده است.
استان گیلان با شش مجموعه شعر، سه اثر پژوهشی و سه مجموعه داستان در نمایشگاه شرکت قابل قبولی دارد.
استان آذربایجان شرقی با یک مجموعه داستان کوتاه و سه جلد کتاب کودک ویژه جشنواره دستهای کوچک دعا(جشنواره ی بین المللی دعای بچه ها ی ایران) حضور کم رمقی دارد.
� استان همدان اما با یک جلد کتاب چند صفحه ای در حوزه شعر کودک کاری از پیش نبرده است.
هر کدام از استان ها با بضاعت های خود در حوزه نشر در نمایشگاه تازه های نشر حاضر شده اند که البته با توجه به مشکلات حوزه نشر قابل قبول به نظر می رسد. هر چند تلاش مراکز در حوزه های مغفول مانده می تواند باعث شکوفایی نشر در استان های کشور شود.در گزارش بعدی نیز با نگاه آماری دقیق تر و با رویکرد مصداقی به بررسی فعالیت استان ها نیز می پردازیم.